10 wymogów praktyki Tai Chi

Jest to tłumaczenie „Mowy o dziesięciu wymogach taijiquan” (Taijiquan shuo shi yao) – ustnych nauk Yang
Chengfu, zapisanych przez Chen Weiminga.

1. „Xu ling ding jin” (xu – pusty, ling – zwinny, boski, ding – podpierać głową, jin – energia, siła).

Głowa jest wyprostowana, duch przenika do czubka głowy. Nie wolno używać siły. Gdy używa się siły, szyja jest napięta, qi i krew nie mogą swobodnie przepływać. Trzeba utrzymywać w umyśle ideę naturalnej, zwinnej niesubstancjalności (xu ling ziran zhi yi). Bez xu ling ding jin duch nie może się wznosić.

2. „Han xiong ba bei” (wciągnąć klatkę piersiową i uwypuklić plecy).

Han xiong oznacza lekkie ściągnięcie klatki piersiowej, by Chi mogło opadać do Dantian. Nie należy wypinać klatki piersiowej. Gdy klatka piersiowa jest wypięta, Chi zbiera się w tym obszarze, góra jest ciężka, a dół lekki, przy kopnięciach łatwo utracić stabilność. Przy uwypukleniu pleców, Chi przylega do pleców. Gdy klatka piersiowa jest ściągnięta, plecy same się lekko zaokrąglają, gdy plecy się zaokrąglają, siła wyzwalana jest z kręgosłupa – jest to wskazanie kierunku ku niezwyciężoności.

3. „Song yao” (rozluźnić talię).

Talia jest częścią kontrolującą całe ciało. Gdy rozluźni się talię, nogi mają siłę, dolna część ciała jest ustabilizowana. Wszelkie przemiany solidności i delikatności rozpoczynają się od talii, dlatego mówi się: „źródło ruchu ma początek w talii”. Jeśli brakuje siły, trzeba jej szukać w talii i nogach.

4. „Fen xu shi” (rozróżniać delikatne i solidne).

W taijiquan najważniejsze jest rozróżnienie delikatnego i solidnego. Gdy ciężar ciała spoczywa na prawej nodze, to prawa noga jest solidna, a lewa delikatna, i odwrotnie. Gdy rozróżnia się solidne i delikatne, ruchy są zwinne, niewymuszone. Gdy się tego nie potrafi, kroki są ciężkie, postawa niestabilna, łatwo być przemieszczonym przez przeciwnika.

5. „Chen jian zhui zhou” (opuścić barki i łokcie).

Opuszczenie barków oznacza ich rozluźnienie, by swobodnie opadały. Jeśli nie można ich rozluźnić i są uniesione, Chi również się unosi i ciało jest pozbawione siły. Opuszczenie łokci oznacza ich rozluźnienie z intencją opadania. Gdy łokcie się unoszą, barki nie mogą opadać, nie można odrzucić przeciwnika daleko – niewiele się to różni od załamanej siły systemów zewnętrznych.

6. „Yong yi, bu yong li” (używać umysłu, nie używać siły).

Teoria taijiquan mówi, że używa się tu umysłu, a nie siły. Podczas ćwiczenia taijiquan całe ciało jest zrelaksowane, nie używa się ani odrobiny niezręcznej siły. Gdy występuje w ciele sztywność, oznacza to samozwiązanie się. Można później [gdy ciało jest zrelaksowane] poruszać się lekko, zwinnie, swobodnie i okrężnie. Może ktoś mieć wątpliwości: jeżeli nie używa się siły, to skąd bierze się siła? Ciało ludzkie wypełnia sieć kanałów energii, tak jak ziemię pokrywa sieć kanałów wodnych. Jeśli kanał nie jest zablokowany, woda może przepływać, jeśli kanały w ciele nie są zablokowane, Chi również przepływa. Gdy ciało jest usztywnione, Chi jest unieruchomione, ruchy nie są zwinne – wystarczy, że przeciwnik lekko cię poruszy, i całe twoje ciało zostanie wprawione w ruch. Jeśli używa się nie siły, lecz umysłu, tam gdzie dotrze umysł, dotrze i Chi. W ten sposób Chi i krew płyną, przenikają i wypełniają całe ciało, nie zatrzymując się. Przez długi trening rozwija się prawdziwą energię wewnętrzną. O tym mówi teoria taijiquan: „najbardziej miękkie, a potem najtwardsze”. Ramiona ludzi biegłych w taijiquan są jak bawełna owijająca żelazo. Gdy ćwiczący style zewnętrzne używają siły, ich siła jest wyraźnie widoczna, gdy nie używają siły są pozbawieni stabilności. Widać stąd, że ich siła jest zewnętrzną, powierzchowną siłą. Gdy nie używa się umysłu, a siły, najłatwiej jest być wprawionym w ruch – nie jest to najlepsze.

7. „Shang xia xiang sui” (góra i dół wzajemnie za sobą podążają).

Przez wzajemne podążanie za sobą góry i dołu rozumie się to, o czym teoria taijiquan mówi: „Korzeń [energii] jest w stopach, wypływa z nóg, kierowany jest w talii, kształtu nabiera w palcach dłoni. Od stóp, przez nogi i talię, musi być zachowana jedność”. Gdy poruszają się ręce, talia, stopy, wzrok też porusza się w ślad za tym – tylko wtedy nazwać to można wzajemnym podążaniem za sobą góry i dołu. Jeśli coś nie porusza się, powstaje chaos.

8. „Nei wai xiang he” (wzajemna harmonia wewnętrznego i zewnętrznego).

W taijiquan trening dotyczy ducha, dlatego mówi się: „duch jest władcą, ciało to konni posłańcy”. Jeśli można wznieść ducha, działania naturalnie stają się lekkie i zwinne. Forma nie wykracza poza przemiany delikatnego i solidnego, otwarcia i zamknięcia. Otwarcia, to nie tylko otwarcia rąk i nóg, w umyśle również dokonuje się otwarcie. Zamknięcia, to nie tylko zamknięcia rąk i nóg, w umyśle także dokonuje się zamknięcie. Gdy zjednoczy się wewnętrzne z zewnętrznym, powstaje jedność bez podziałów.

9. „Xiang lian bu duan” (wzajemne połączenie bez przerw).

W stylach zewnętrznych stosowana siła jest nabytą, niezgrabną siłą, dlatego ma początek i koniec. Gdy jedna siła już się wyczerpała, nowa jeszcze się nie narodziła, wtedy przeciwnik łatwo może to wykorzystać. W taijiquan używa się umysłu, a nie siły. Od początku do końca ruchy są miękkie i nieprzerwane. Gdy ruch się wypełni, rozpoczyna się ponownie, cykl nie ma ograniczeń. Gdy w dawnych teoriach mówi się: „jak rzeka Jangcy, płynie nieprzerwanie”, albo „poruszać się, jak gdyby nawijało się jedwabną nić”, chodzi zawsze o połączenie ruchów w jedność.

10. „Dong zhong qiu jing” (w ruchu szukać spokoju).

W stylach zewnętrznych ceni się szybkie kroki i podskoki, wykorzystuje się całą siłę, dlatego wszyscy dyszą ciężko po zakończeniu ćwiczenia. W taijiquan przy pomocy spokoju opanowuje się ruch, ruch przypomina bezruch. Gdy ruchy są wolne, oddech jest głęboki, Chi opada do Dantian, w naturalny sposób unika się wytężania naczyń krwionośnych. Jeśli ćwiczący będą uważnie tego doświadczali, wielu może osiągnąć zrozumienie.

Przekład z chińskiego: Andrzej Kalisz

Tekst tłumaczenia po raz pierwszy opublikowany został w magazynie „Karate Kung-fu” 2/1996