Miasto Tai Chi – 3 – styl Wu

Yang Luchan (1799-1872) sprowadził sztukę rodziny Chen z Chenjiagou do Guangfu. Wu Yuxiang (1812-1880), pochodzący z bogatej rodziny urzędników cesarskich, który od dzieciństwa zafascynowany był i uprawiał różne sztuki walki, zachwycił się tym „bawełnianym boksem” i rozpoczął naukę u Yanga, po pewnym czasie korzystając w miejscowości Zhaobao także z dobrodziejstwa wskazówek Chen Qingpinga, członka rodu Chen z Chenjiagou.

Wu Yuxiang zafascynowany był praktyką, ale także dzięki dobremu wykształceniu mógł bardziej niż Yang Luchan zająć się studiami nad teorią. Do jego rąk trafił słynny traktat Wang Zongyue, który dał podwaliny teorii obecnego Tai Chi. Sam Wu Yuxiang oraz jego bratanek Li Yiyu napisali wiele teoretycznych tekstów, które stały się podstawą nie tylko stylu Wu, ale i Yang, a potem pozostałych odmian Tai Chi.

Pierwotnie, gdy różne odmiany Tai Chi nie były jeszcze w Chinach rozpowszechnione, nie mówiono o stylach. Potem zaczęto do ich określenia używać nazwisk twórców i rodów uprawiających określone odmiany. Ten o którym mówimy nazywany jest Wu, od nazwiska Wu Yuxianga. Istnieje jednak również inny styl, którego nazwę w transkrypcji łacińskiej też zapisuje się Wu. Prowadzi to oczywiście do nieporozumień. Tymczasem dla Chińczyków są to zupełnie różne nazwy, zapisywane różnymi znakami pisma chińskiego i wymawiane w różnych tonach (chiński jest tzw. językiem tonalnym, w którym znaczenie słowa-sylaby zależy od użytej intonacji). Ponieważ jedną z linii przekazu tego stylu nazywano kiedyś stylem Hao (od nazwiska wybitnego przedstawiciela Hao Weizhena), na Zachodzie dla uniknięcia pomyłek, bardzo często gdy mowa jest o tym stylu Wu, uzupełniająco dodaje się nazwę Hao. Co ciekawe sam Hao Weizhen był zwolennikiem użycia nazwy Li, od nazwiska swojego nauczyciela Li Yiyu (1832-1892). To też mogłoby prowadzić do nieporozumień, ponieważ istnieje inny styl Li (zapisywany dokładnie takim samym znakiem), którego twórcą był Li Ruidong (1851-1917). Podczas gdy na Zachodzie piszemy często o tym stylu jako Wu/Hao lub Wu (Hao), w Chinach używa się samej nazwy Wu, z wyjątkiem jednej linii przekazu, która posługuje się nazwą Wu Li.

W Guangfu zwiedzić można zarówno główną rezydencję rodziny Wu, gdzie zamieszkał brat Wu Yuxianga, który skupił się na podnoszeniu poziomu wykształcenia i zdał egzamin urzędniczy najwyższego stopnia, uzyskując dostęp do najwyższych stanowisk, jak i rezydencję Wu Yuxianga, który zadowolił się zdaniem niższych egzaminów, więc i niższym stanowiskiem, a poświęcił się studiowaniu Tai Chi. W tej drugie rezydencji mieści się dzisiaj muzeum stylu Wu, a także szkoła stylu Wu Li mistrza Sun Jianguo.

Styl Wu Li, którego naucza Sun Jianguo, to odmiana „hardcorowa”, w której stosuje się bardzo wymagające fizycznie metody treningowe, np. z wykorzystaniem ciężkich drewnianych, a nawet metalowych butów. Chociaż styl słynie z wersji xiaojia, w której ćwiczy się w wysokich pozycjach, a zakres ruchów jest mały, w wersji Wu Li ćwiczy się także formę o bardzo rozciągniętych, niskich pozycjach.

W Mieście Tai Chi reprezentowane są także inne linie przekazu stylu Wu. Popularna jest wersja z linii Wu Yuxiang → Li Yiyu → Li Xunzhi → Yao Jizu. Prezentuje ją m.in. mistrz Zhong Zhenshan, ale najbardziej znanym przedstawicielem jest obecnie Zhai Weichuan. Adeptem szkoły Zhai Weichuana jest niżej podpisany.

Mistrz Zhai Weichuan przez wiele lat skupiał się na nauczaniu w Guangfu. Obecnie jednak wraz z synem Zhai Shizongiem koncentrują się na propagowaniu tego stylu w całych Chinach, nieustannie prowadząc seminaria w afiliowanych ośrodkach. Ponieważ trudno było zorganizować wyjazd tak, by zastać mistrza Zhaia w określonym miejscu przez nieco dłuższy czas, po konsultacji zdecydowałem się pojechać w wybranym terminie do Guangfu, ponieważ tutaj mieszkają najbardziej zaawansowani uczniowie, o kilkudziesięcioletnim stażu treningowym. Mistrz Zhai skierował mnie do jednego z nich, mistrza Zhao Xiaoqing. Podczas zajęć mam też okazję korzystać z wskazówek młodszego brata mistrza Zhai, który również był uczniem Yao Jizu (1917-1998).

W tej linii przekazu naukę rozpoczyna się od formy o średniej wysokości i zakresie ruchów. Osoby starsze lub słabsze mogą zacząć od wersji nieco wyższej. Poziom zaawansowany to ruchy bardzo krótkie, subtelne. Nie ma nacisku na ćwiczenie w pozycjach bardzo niskich. Forma skrócona pozbawiona jest kopnięć. Formę pełną można wykonywać z kopnięciami wolniejszymi i niższymi, co jest bardziej przystępne dla osób starszych lub mniej sprawnych albo z bardziej dynamicznymi, wykonując też podskoki i przeskoki, co jest atrakcyjne dla osób młodszych. Ruchy dynamiczne – eksplozywne można ćwiczyć niezależnie od formy lub wplatać z różną częstotliwością w formę.

Styl zawiera też ćwiczenia z partnerem oraz formy z bronią: mieczem, szablą, włócznią, długą tyczką, krótszym kijem.

Dzięki rekomendacji rodziny Wu, Yang Luchan został nauczycielem arystokratów mandżurskich w Pekinie, dzięki czemu styl rodziny Yang szybko stał się znany, a w końcu stał się najbardziej popularną odmianą Tai Chi na świecie. Ponieważ rodzina Wu i spowinowacona z nią rodzina Li były bogate, ich przedstawiciele nie musieli zarabiać na życie nauczaniem Tai Chi, stąd nie skupiali się na jego szerokim popularyzowaniu. Dlatego ten styl do dziś jest o wiele mniej znany i rozpowszechniony. Dopiero w ostatnich latach zaczyna przyciągać uwagę coraz większych rzecz miłośników Tai Chi w Chinach i w innych krajach. W Polsce pierwsza sekcja powstała w 2015 roku.

Podsumowaniem tego cyklu będzie impresja filmowa pod tytułem „Miasto Tai Chi”.

W cyklu artykułów zmieściła się tylko część z wykonanych przeze mnie tutaj zdjęć. Zainteresowane kluby, domy kultury i inne instytucje z Warszawy i okolic zapraszam do kontaktu w celu organizacji prelekcji, podczas których opowiem więcej o swoim pobycie i treningu w Mieście Tai Chi, prezentując także więcej ciekawych fotografii.

Andrzej Kalisz

Guangfu, powiat Yongnian, prowincja Hebei, Chiny

Piątek, 23 czerwca 2017