Etapy pracy z yi w Qigongu Prozdrowotnym

Qigong Prozdrowotny różni się tym od typowej aktywności ruchowej, że nie polega po prostu na ćwiczeniu mięśni, ale łączy się tutaj w jedno użycie yi (intencji, idei, umysłu, świadomości), treningu wewnętrznego odczucia qi i zewnętrznej formy ruchu xing. Dostrojenie serca, dostrojenie oddechu i dostrojenie formy (w skrócie nazywane trzema dostrojeniami) to trzy podstawowe elementy praktyki Qigong. Dostrojenie oznacza doprowadzenie do stanu pewnej uporządkowanej pełni, harmonii. W tym procesie aktywnie wykorzystuje się umysł, świadomość.

Yi odnosi się do świadomości, myśli, czynności mózgu. Użycie yi dotyczy skupienia świadomości na czymś. Często nazywane jest to uwagą, uważnością. W rzeczywistości cokolwiek robimy wymaga to użycia yi. Jednak użycie yi w Qigongu Prozdrowotnym ma specyficzny charakter. Ludzie często używają świadomości w celu aktywnego myślenia, ale zwykle obiektami tej aktywności nie jest funkcjonowanie własnego organizmu, jest to skierowane na zewnątrz. Natomiast w Qigongu Prozdrowotnym wręcz odwrotnie, świadomość kieruje się ku aktywności własnego ciała, organizmu, do wewnętrz. Świadomość jest tutaj celowo wykorzystania do samokontroli, by uzyskać odczucie połączenia własnego życia z naturą, mówi się o poszukiwaniu wewnętrznym. To skierowanie świadomości do wewnątrz jest charakterystyczną cechą ćwiczeń Qigongu Prozdrowotnego. Jeśli właściwie opanuje się prawidła użycia yi, efekty wykroczą poza te, które osiąga się wykonując zwykłe ćwiczenia, które skupiają się na samym ruchu.

Efekty prozdrowotne ćwiczeń Qigong związane są z wymogiem użycia yi. Jeśli zatem chcesz ćwiczyć Qigong Prozdrowotny, by poprawić zdrowie lub utrzymać jego dobry stan do późnego wieku, musisz pracować nad użyciem świadomości. Dostrój umysł, oddech i ciało, wchodząc w naturalny stan wewnętrznego wypełnienia oraz spokoju i odprężenia widocznego na zewnątrz. W całym procesie nauki Qigongu Prozdrowotnego na pierwszym miejscu należy stawiać yi, użycie yi powinno przenikać całą praktykę. Jednak na różnych etapach nauki, w różny sposób i w różnym stopniu używa się yi.

Etap nacisku na formę xing, bez nacisku na intencję yi

Qigong Prozdrowotny to metoda, która przywiązuje wagę zarówno do formy xing, jak i intencji yi. Jednak początkujący mają zwykle trudności ze zrozumieniem i opanowaniem ruchów. Podkreślanie wówczas użycia yi byłoby zupełnie oderwane od rzeczywistości. Na tym etapie skupiamy się na naśladowaniu zewnętrznych ruchów, nie na pracy mentalnej. Nie oznacza to jednak, że nie wykorzystuje się aktywności mentalnej, ani nie zwraca na nią w ogóle uwagi. Po prostu uwaga skupia się na razie na wykonaniu ruchów, na tym jak zmienia się kierunek i tor ruchu, jak przemieszczają się ręce i nogi, jakie są wymogi danego ruchu i czy zostają spełnione, jak łączyć kolejne ruchy itp. „Jedną myślą zastąp dziesięć tysięcy myśli – umysł może skoncentrować się na pewnym punkcie, linii lub części ciała. Inne części pozostają zrelaksowane, tworzy się naturalna, spokojna forma ruchu, w której zawarta jest jedna intencja.

Pierwszym celem początkującego jest opanowanie ruchów, tak by były wykonywane prawidłowo, osiągnięcie w tym pewnej wprawy, biegłości. Trzeba mieć wyraźną świadomość na jakich zasadach ruchy są oparte i przestrzegać ich. Na tym etapie świadomość skupia się na zewnętrznej formie, jest to niski poziom opanowania aktywności mentalnej, celem tej aktywności mentalnej jest na razie opanowanie ruchów. Dzięki wielokrotnie powtarzanym próbom i korektom ruchów, zewnętrzna forma staje się prawidłowa, osiąga się wprawę w wykonaniu. Potem stopniowo zaczyna się doświadczać rzeczy bardziej wewnętrznych – wówczas można przejść do kolejnego etapu.

Etap nacisku zarówno na formę xing, jak i intencję yi

Na tym etapie wciąż musimy zwracać uwagę na poprawność ruchów, nie powinny one się zmienić. Ale z drugiej strony zaczynamy zgłębiać wewnętrzną treść Qigongu Prozdrowotnego, zwiększać wymogi dotyczące aktywności umysłu. Podstawowymi formami użycia yi w Qigongu Prozdrowotnym są „patrzenie do wewnątrz” i użycie wyobraźni. Mamy na przykład „obserwowanie dantian”, „obserwowanie przepływu krwi i qi”, wyobrażenie sobie pewnej sytuacji, stanu w którym się znajdujemy itp. Na tym etapie ćwiczący może harmonijnie połączyć wewnętrzną ideę z zewnętrzną formą. Ruchy staną się jeszcze bardziej modelowe. Rozumienie zawartości Qigongu Prozdrowotnego zacznie się stopniowo pogłębiać. Pracując nad wewnętrznymi i zewnętrznymi zmianami pomiędzy spokojem i ruchem, otwarciami i zamknięciami, pustym i pełnym, miękkim i twardym, yin i yang, stopniowo zaczynamy rozwijać odczucie „wewnętrznej siły” (nei jin). Dążymy do poruszania się w sposób ciągły, jak płynąca woda. Stopniowo osiągamy etap „przy pomocy umysłu poruszać qi, przy pomocy qi poruszać ciałem”, „zjednoczenie wewnętrznego z zewnętrznym”.

Etap nacisku na intencję yi, a nie na formę xing

Gdy po długim etapie prawidłowej praktyki osiągamy etap jakby automatyzacji ruchów, naturalnie wchodzi się w etap, gdzie nie przywiązuje się wagi do formy xing. Ćwiczenie staje się tak naturalne jak na przykład zwykłe chodzenie. Adept rozumie już co jest istotne w zewnętrznych ruchach i jest w stanie zintegrować wewnętrzne i zewnętrze odpowiednio do właściwości własnego ciała. Ma już własne rozumienie istoty Qigongu Prozdrowotnego. Chociaż nie skupia się już na zewnętrznej formie, pozostaje ona prawidłowa, zgodna z zasadami ćwiczenia. Tutaj adept skupia się już na tak zwanej wewnętrznej idei, wewnętrznej świadomości, na istocie ćwiczenia, wchodząc w stan głębokiej świadomości możliwej gdy umysł jest wyciszony. Trzeba podkreślić, że w wykorzystaniu świadomości istotny jest właściwy stopień zaangażowania [od tłumacza: użyty jest tutaj termin huohou – moment ognia, stosowany w sztuce kucharskiej, gdzie trzeba uchwycić ten właściwy moment, gdy coś jest już ugotowane, ale przesada doprowadziłaby do przegotowania]. Praca umysłu jest jak woda i ogień. Woda może unosić łódź, ale może ją też przewrócić. Ogień może dać ciepło, ale może też poparzyć. Ćwiczący muszą przestrzegać zasady „nie można nadmiernie angażować się w obserwowanie, nie można szukać bez użycia uwagi, jeśli nadmiernie się angażujesz, pozostaje sztywny obraz, jeśli nie używasz uwagi, niczego nie znajdujesz, powinna być ciągłość, jakby to było, ale jakbyś obserwował bez obserwowania, umysł jak płynący czysty strumień”. Użycie yi opiera się na czystym spokoju i naturalności.

Etap „bez formy i bez intencji”

Bez formy oznacza, że na najwyższym poziomie masz odczucie qi, jest wrażenie ruchu tego qi, a nie ruchu zewnętrznej formy, jakby to qi poruszało twoim ciałem, więc nie musisz skupiać się na samym zewnętrznym ruchu. W tym czasie nie ma już rozpraszających, przeszkadzających myśli, naturalnie wchodzisz w stan określany jako bez intencji, bez idei. Bez intencji i bez formy to faktycznie etap opanowania właściwej pracy świadomości, zapomnienia o czysto fizycznej formie, etap spokojnej pustki wypełnionej odczuciem energii. Jest takie powiedzenie: „intencja bez intencji, z braku intencji wyłania się prawdziwa intencja”. „Bez intencji” nie oznacza że nie ma aktywności mentalnej, ale wyraża się w ten sposób osiągnięcie właściwej aktywności mentalnej, poczucia pełnego komfortu, spełnienia. Nie musisz wtedy starać się wykonywać określonych ruchów, po prostu wykonujesz je, nie musisz starać się żeby były zgodne z zasadami, one po prostu są zgodne z zasadami. Jest to etap „bez formy”. Jak pisał Laozi: „Wielkie Tao nie ma formy”. Prawdziwe opanowanie Qigongu Prozdrowotnego jest wtedy gdy wszystko odbywa się jakby naturalnie, „bez formy i bez intencji”, bez nadmiernego zaangażowania. Po długim okresie praktyki adept zaczyna odczuwać subtelne zmiany w otaczającej go naturze, następuje jakościowy skok w ciele i umyśle, osiąga stan „miękkości jak u niemowlęcia”. Stopniowo poprawia się stan ciała, charakter, osiąga się stan eleganckiego wyrafinowania.

Podsumowując, użycie yi w Qigongu Prozdrowotnym pozwala pozbyć się nienaturalnych napięć, wyzwolić naturalne możliwości, które były krępowane przez te napięcia. Jeśli zatem chcesz zwiększyć skuteczność ćwiczeń Qigongu Prozdrowotnego, musisz zwrócić uwagę na ćwiczenie użycia yi.

Autor: Zhang Caiqin – Chińskie Stowarzyszenie Qigongu Prozdrowotnego

Przekład z chińskiego: Andrzej Kalisz