Zasady ruchu Taijiquan (Tai Chi)

Autor: Zhai Shizong

Przekład z chińskiego: Andrzej Kalisz

Chociaż style Taijiquan (Tai Chi) różnią się stopniem użycia siły, szybkością ruchów, strukturą formy, liczbą ruchów w formie itd, to jednak posiadają cechy wspólne, wymogi które przestrzegane są we wszystkich stylach.

1. Centralnym elementem jest specyficzna “siła” – jin. Jest to pewien czynnik siły, tworzony przy wsparciu świadomości, którego podstawą jest rozluźnione „otwarcie” stawów, elastyczne rozciągnięcie mięśni i powięzi, umiarkowane użycie siły mięśni. Taka „siła” jest jest zwinna, umożliwiając różnorodne zmiany, odpowiednio od rozmiaru, kierunku i miejsca użycia siły przez przeciwnika.
2. Występuje techniczny wymóg użycia przeciwstawnych sił. Takie przeciwstawne siły występują we wszystkich kierunkach: góra – dół, przód – tył, lewo – prawo, do wewnątrz – na zewnątrz. Powstaje siła rozpierająca w „ośmiu kierunkach”, rodzi się siłą właściwa dla Taijiquan. W tradycyjnym Taijiquan nazywa się ją elastyczną niezróżnicowaną siłą. Jest w tym rozciągnięcie, sprężystość, jakby lepkość. To sprzyja osiągnięciu celów zdrowia i umiejętności walki.
3. Wymóg całościowego ruchu. „Gdy jest ruch nie ma niczego co nie poruszałoby się”. W Taijiquan ciało traktuje się jak mały wszechświat. Ciało jako jedność Taiji nie może się nie poruszać. Ten ruch to nieustanne świadomie koordynowanie całego ciała, wewnątrz i na zewnątrz. Zatem w tym ruchu Taijiquan gdy jedno się porusza, wszystko się porusza. Staramy się, żeby wszystkie, nawet najmniejsze części były zaangażowane w ruch, przy czym chodzi o ruch w wysokim stopniu i bardzo subtelnie skoordynowany. Nie jest to ruch częściowy, rozdzielony. Tego trzeba być świadomym, gdy ćwiczymy. By opanować ten wymóg musimy skupić się na odnalezieniu centrum, by centrum prowadziło wszystkie ruchy.
4. Ciągłe połączenie dotyczy przede wszystkim procesu przekazywania siły/energii. Teorie mówią: „siła ma źródło w pięcie, jest zarządzana w talii, uzyskuje formę w dłoniach i palcach, a wyzwalana jest z kręgosłupa”, „źródło jest w stopach, przekazywane przez nogi, zarządzane w talii, uzyskuje formę w dłoniach i palcach”, „od stóp przez nogi i talię, wszystko musi być uporządkowane, tworząc całość – jedno qi”. To wymaga, by wszystkie części ciała były zrelaksowane, jedno rozluźnienie aż do samego dołu, w całym ciele jedno qi. Talia jest częścią zarządzającą, jest osią połączenia, jest osią obrotów, znajduje się w największej sekcji ciała. Odpowiada to biomechanicznej zasadzie, że duże sekcje prowadzą ruch małych sekcji. Stąd Taijiquan podkreśla znaczenie talii, podkreśla że źródło ruchu jest w talii.
5. Wymóg wzajemnego podążąnia, wzajemnej harmonii. To wskazuje na pewną jedność Taijiquan. Na przykłąd gdy podnosimy kolana i dłonie, jakby było pomiędzy nimi wzajemne połączenie, jakby wzajemnie za sobą podążały. Dotyczy to z jednej strony zewnętrznego położenia, by była zgodność pomiędzy dłońmi i stopami, łokciami i kolanami, barkami i biodrami. Z drugiej strony jest to zgodność siły w świadomości – gdy ręce docierają, stopy docierają, ciało dociera, siła dociera, rodzi się siła połączona.
6. Wzajemne dopełnianie się Yin i Yang, to reguła generalna. Taiji nie można oderwać od Yin i Yang. W sztuce walki Yin i Yang wyrażają się jako góra i dół, wewnętrzne i zewnętrze, duże i małe, puste i pełne, otwarcia i zamknięcia, twardość i miękkość, szybkość i powolność. Niektórzy mówią, że Taiji jest ruchem dialektycznym wewnątrz ludzkiego ciała. Taiji i quan (pięść), czyli wewnętrzna forma i zewnętrzna forma są częściami jedności. W Taijiquan z jednej strony Yin i Yang się rozdzielają, z drugiej w Yin jest Yang a w Yang jest Yin, czyli nie dają się rozdzielić. W ostateczności wzajemnie się kontrolują, przemieniają, dopełniają.